Bağımlılık; kişinin
kullandığı tütün, alkol uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı
bir madde ya da yaptığı bir davranış üzerinde kontrolünü
kaybetmesidir. Kontrolsüzce kullanılan her madde ya da
gerçekleştirilen her davranış bağımlılık oluşturma riski
taşımaktadır. Bununla birlikte tütün ürünleri, alkol ve
uyuşturucu maddelerin kimyasal yapıları zaten bağımlılık
yapmaya yöneliktir. Bu tür maddelerin, güvenli kullanımı,
kontrollü kullanımı ya da bağımlılık oluşturmadan kullanımı
söz konusu değildir.
Kişi, bağımlılık yapıcı maddeyi denediğinde ve devamındaki
süreçte, bağımlılık yapıcı madde kullanımını
denetleyebileceğini, istediği zaman bırakabileceğini düşünür.
Ancak bağımlılığın doğası gereği bu mümkün değildir, bir
süre sonra kullanım kontrolden çıkarak kişi, tasarladığı ve
tahmin ettiğinden daha fazla miktarda bağımlılık yapıcı madde
kullanmaya başlar.
Bağımlılıkla mücadele çalışmalarının
temelini önleme çalışmaları oluşturmaktadır. Bağımlılık,
oluştuktan sonra uzun süre tedavi gerektirir ve tedavi maliyeti
yüksektir. Ortaya çıkan bedensel duyarlılıklar kalıcı olup
ancak tedavi ile kontrol altında tutulabilmektedir. Başlangıcından
tedavisine kadarki süreçte bireyin kendisine, ailesine ve topluma
yansıyan olumsuz yanları büyüktür. Tüm bu sebeplerle;
“Bağımlılığa
Değil, Hayata Sarıl”sloganı ile toplumdaki tüm bireyin
tütün, alkol, uyuşturucu madde kullanımından kaçınması,
kullananların bırakmak için danışmanlık ve tedavi
merkezlerimize müracaat etmeye yönelik adım atması
hedeflenmiştir.
Tütün ürünü kullanan bireyler bırakmaları
teşvik edilmekte ve bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma
Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla
hizmet sunulmaktadır.
Tütün ürünü kullanan kişileri; yapılan
motivasyonel görüşmelerle bırakma girişiminde bulunmak için
teşvik etmek, bırakmaya karar alanlara nasıl bırakacakları
konusunda rehberlik etmek, bırakma sürecinde ortaya çıkan nikotin
yoksunluk belirtilerinin azaltılmasına yönelik davranış
değişiklikleri hakkında danışmanlık sunmak, tütün bağımlılığı
tedavisi hizmeti sunan sağlık profesyonelleri ve birimleri hakkında
bilgi vermek, ve başvuranların, tütün bağımlılığı hizmeti
sunan sağlık kuruluşlarından randevularının alınması amacıyla
ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı tarafından 7 gün 24 saat
kesintisiz hizmet sunulmaktadır. ALO 171 Sigara Bırakma Danışma
Hattı tarafından yapılan görüşme doğrultusunda sigara bırakma
planı yapılan danışanlar, bir yıl boyunca periyodik olarak geri
aranmaktadır. Bu aramalarla kişilerin sigara bırakma durumları
takip edilerek zorlandıkları hususlara ilişkin çözüm önerileri
sunulmakta ve destek sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2022 yılı
boyunca takibi yapılan kişilerin %39’unun Danışma Hattı
desteği ile sigarayı bıraktığı tespit edilmiştir.
Antalya genelinde 19 sigara bırakma
polikliniğinde, konuya özel eğitim almış hekimlerimiz tarafından
sigara bırakma hizmeti sunulmaktadır. Sigara bırakma
polikliniklerinde, hekimlerimiz tarafından uygun görülen
hastalara, sigara bırakma tedavisinde
kullanılan ancak ülkemizde geri
ödeme kapsamında olmayan ilaçlara erişim de sağlanmaktadır.
ALO 191 Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve
Destek Hattı, uyuşturucu ve alkol kullanımı ile
ilgili danışma ve destek hizmetlerinin doğrudan verildiği, arayan
kişinin ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmelerin yapıldığı,
7/24 esasına göre hizmet veren bir çözüm merkezi olarak görev
yapmaktadır. Danışma hattında, kendisi ya da yakını için
arayan kişilerin isim, T.C. kimlik numarası gibi hiçbir bilgisi
alınmadan ve hattımızla paylaştığı bilgiler hiçbir
şekilde üçüncü şahıslarla ya da kurumlarla paylaşılmadan
veri güvenliğini korunarak hizmet sunulmaktadır. Yalnızca tedavi
kurumlarından randevu alınması veya diğer başka resmi işlemler
için kendisinin talepte bulunması halinde ve kendi rızasıyla
bilgilerini vermek isterse kimlik bilgileri alınmaktadır.
Vatandaşımızın sağlık hizmetleri ile ilk temas noktası olan
birinci basamak sağlık hizmetlerinde bağımlılığa yönelik
erken tanı ve danışmanlık hizmetleri büyük öneme sahiptir.
Aile hekimlerimize ve birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan
personelimize, konuya yönelik düzenli eğitimler verilmektedir. 81
ilimizde aile sağlığı merkezleri, sağlıklı hayat merkezleri,
bağımlılık danışma merkezleri aracılığıyla bağımlı birey
ve yakınlarına yönelik yüz yüze danışmanlık, tedaviye
yönlendirme, tedavi sonrası izlem çalışmaları yürütülmektedir.
Sağlıklı hayat merkezlerine alkol ve uyuşturucu bağımlılığına
yönelik danışmanlık ve destek almak amacıyla müracaat eden
danışanlardan, zorunlu tedavi ihtiyacı, iş ve meslek edinme
programlarına yerleştirme, sosyal yardım, barınma, eğitim
hayatına dönme gibi diğer kurumların desteği ile çözüm
sağlanabilecek sorunlara yönelik aylık vaka değerlendirme
toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılar ile danışmanlık
merkezlerinden hizmet alanların, diğer kurumlardan destek
taleplerine yönelik bireyin ihtiyacına özel, bireysel çözümler
sağlanmaktadır.
Bağımlılık yapıcı maddelerden korumanın
en güvenli yolu, hiç denememek, hiç başlamamaktır, “Bağımlılığa
Değil, Hayata Sarıl”.