AŞIRI SICAKLARDA ALINMASI
GEREKEN ÖNLEMLER
Aşırı
sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde
getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut
ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya
çalışmaktadır. Aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut
ısısı dengede tutulamaz. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse
terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir.
Aşırı sıcaklık; insan vücudunda sıcak vurgunu (çarpması)
denilen tuz ve su kaybıyla ortaya çıkan ağır hastalıklara ve
yükselen vücut ısısı ile de beyin ve diğer hayati organlarda
hasara yol açabilir. Sıcaklıktan en çok etkilenenler yani risk
altında olanlar; çocuklar, yaşlılar, kalp ve akciğer hastaları
ile farklı cilt hastalığı olanlardır.
AŞIRI SICAKLARDAN KORUNMA
TEDBİRLERİ
Genel
Korunma
Günün
en sıcak saatlerinde (10:00-16:00) mecbur kalmadıkça dışarı
çıkılmamalıdır.
Açık
renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan
giysiler tercih edilmeli, geniş kenarlı ve hava delikleri olan
şapka giyilmeli ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
Dışarıda
çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında
korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık
tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidir.
Fiziksel
aktivite (spor) yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih
edilmelidir, her bir saatlik spor için en az 2-3 bardak sıvı
alınmalıdır.
Risk
altındaki bireyler güneş ve sıcak çarpması yönünden günde
en az iki kez izlenmelidir.
Bebek,
çocuk, engelli ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda
kesinlikle bırakılmamalıdır.
Kapalı
alanlar iyi havalandırılmalıdır.
Güneş
gören pencereler perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir.
Vücut
ısısının yükselmemesi için sık duş alınmalı, bunun mümkün
olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk
suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.
Beslenme
ve Sıvı Alımı
Terleme
ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her
zamankinden daha fazla sıvı alınmalıdır.
Susuzluk
hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 bardak) sıvı
tüketilmelidir.
Sıvı
alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı
alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran,
meyve suyu, ıhlamur, kuşburnu gibi bitki çayları tercih
edilmelidir. Ayrıca kafein, alkol ve fazla miktarda şeker
içeren içeceklerin vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı
unutulmamalıdır.
Mide
kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler
tercih edilmemelidir.
Yağlı
ve kızartılmış besinlerden kaçınılmalıdır.
Vücut
direncini artırmak ve yeterli miktarda vitamin-mineral alınımını
sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.
Dışarıda
ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalı,
çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.)
açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi
aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir.
AŞIRI
SICAKLARIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
a)
Güneş ve Sıcak Çarpması: Aşırı
sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısının düşürülememesi ile
karakterize bir tablodur. Kişi hemen serin ve hava akımı olan bir
yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya
soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı,
kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık
kuruluşuna götürülmelidir.
b)
Sıcak Bitkinliği: Güneş
çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. Serin
bir yerde istirahate alınan hastanın giysileri gevşetilir,
bacakları yükseltilir, ıslak havlu veya bezle serinletmeye
çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu
ayran içirilir. 1 saat içerisinde durumda düzelme olmazsa sağlık
kuruluşuna başvurulmalıdır.
c)
Sıcak Krampları: Aşırı
aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücuttan hızlı bir su
ve tuz kaybı gelmesi sonucu oluşan genellikle karın, bacak ve
kol kaslarının ağrılı spazmlarıdır. Sıcak krampları için
tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite
durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır. Bir saat
içerisinde geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır.
d)
Güneş Yanıkları: Uzun
süreli güneş ışığına maruz kalmakla meydana gelir. Deri
kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer
etkilenen kişide ateş, bül (su toplaması) ve şiddetli ağrı
varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır. Güneş yanığı olan yerler soğuk su ile
silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon
sürülmelidir. Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu vb. maddeler
kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalıdır.
e)
Sıcak Döküntüsü (İsilik): sıcak
ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin
tahrişidir. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha
az nemli ortam sağlanmalıdır.
f)
Güneşin Geç Dönem Etkileri: Ciltte
erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş
lekelerinin ortaya çıkması güneşin geç dönem olumsuz
etkilerindendir.
Güneş
Yanıklarında Yapılacak İlk Yardım
Kişi
hemen gölge bir yere götürülmelidir. Güneşlenme sonrasında
oluşabilecek güneş yanıklarında yanık üstüne hiçbir şey
konulmasına gerek yoktur ve kesinlikle yoğurt vb. maddeler
kullanılmamalıdır. Basit bir yanıkta ağrının giderilmesinde
bölgenin sadece soğuk su musluğunun altına tutulması ve/veya
soğuk kompres uygulamaları yeterli olacaktır. Kabarcıklar oluşmuş
ise patlatılmamalıdır. Çünkü kabarcıklar içerisindeki su
mikropsuzdur ve patlatılmadıkça yaranın mikrop kapması söz
konusu olmayacaktır. Müdahale gerektiren durumlarda hekime
başvurulmalı, hekime danışmadan hiçbir şekilde merhem vb.
sürülmemelidir.
Kamuoyuna
saygıyla duyurulur.
