Ülkemizde
bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal
yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış
aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli
boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan
“lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak
üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir.
Karbon
monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır.
Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen
alımını engeller zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı,
kömür vb. ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta
yanma sırasında oluşur. Karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla;
kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben,
bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana
gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre
içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle
sonuçlanabilir.
Soba
ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
Kullanılan
her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup
olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,
Kullanılan
yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi
olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,
Aşırı
doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz
ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için
soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
Sönmekte
olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt
yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt
konulmamalı,
İyi
ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit
zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın
üstten yanması sağlanmalı,
Özellikle
alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış
görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak
basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise
gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
Soba
borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı
sızdırmazlığı sağlanmalı,
Sobanın
bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
Bacalar
standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak
temizletilmeli,
Dumanın
geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının
çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması
sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
Binaların
Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına
özen gösterilmelidir.
“Acil
sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım
Servisi aranmalıdır”
Şofben
Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
Alınan
cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
Şofben
mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina
aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
Şofbenin
monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben
mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna
takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından
yapılmalı,
Şofben
zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli
havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma
sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının
yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı
yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
Bacalar
yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden,
havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve
tuvaletten geçirilmemeli,
Konutlarda
gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,
Şofbende
gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp
dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa
hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım
çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı
açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi
veya şofben servisi aranmalıdır.
Lodos
Süresince Dikkat Edilecek Hususlar
Lodos
esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba
yakılmamalıdır.
Yanmakta
olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
Bina
yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya
durmamaya özen gösterilmelidir.
Kopan,
sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına
yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 no'lu telefondan Elektrik
Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.
Çökme
veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu
telefondan İtfaiye Servisi'ni aranmalıdır.
Ortaya
çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu
telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
Doğalgaz
Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu
telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.